Bệnh ký sinh trùng đường máu là do loài nguyên sinh động vật - Prôtozoa gây nên. Nguyên sinh động vật là một cơ thể đơn bào nhìn được dưới kính hiển vi quang học. Được cấu tạo đơn giản như một tế bào và có thêm một số cơ quan bộ phận khác (nguyên sinh chất, nhân, màng tế bào cơ quan vận động).
Trong thú cưng quan tâm nghiên cứu bệnh trùng roi và một số bệnh do huyết bào tử trùng.
Bệnh do trùng roi, chúng ký sinh bên ngoài hồng cầu (trong huyết tương) và một số dịch khác. Huyết bào tử trùng, chúng ký sinh trong hồng cầu.
Các bệnh do nguyên sinh động vật gây ra, con đương truyền lây phải thông qua một số loại côn trùng khác như ruồi mòng, ve bét. (Trong từng bệnh sẽ giới thiệu rõ con đường truyền lây của bệnh).
Bệnh ký sinh trùng đường máu gây ra cho nhiều loại thú cưng tên cạn cũng như động vật dưới nước như tôm cá. Chúng gây ra những thiệt hại đáng kể cho chăn nuôi, nhất là chăn nuôi trâu bò.
Ở nước ta bệnh ký sinh trùng đường máu khá phổ biến. Theo điều tra của viện thú y trung ương, Phân viện thú y Nha Trang, bộ môn thú y khoa KHVN trường Đại học Nông lâm Huế, thì tỷ lệ nhiễm phụ thuộc vào vùng.
Đối với thú cưng tỷ lệ nhiễm bệnh ký sinh trùng đường máu lên tới 30%;