Bệnh đậu thú cưng

1. Đặc điểm căn bệnh

Bệnh Đậu thú cưng là một bệnh truyền nhiễm nhẹ của loài thú cưng, nhất là thú cưng con có triệu chứng nụn

Đậu, nụn nước lẫn mủ ở da. Bệnh do Gohier phát hiện ra năm 1817 và sau đó phát hiện ra

nhiều nơi trên thế giới. Nước ta, bệnh Đậu thú cưng phát triển rất nhiều nơi, nhất là vùng đồng

bằng, vùng thú cưng nái, trại chăn nuôi tập trung và cả trong dân.

Đậu người, Đậu bò, Đậu thú cưng có thể truyền cho nhau, nhưng không gây miễn dịch cho nhau.

Virus Đậu thú cưng có hình thái giống Virus Đậu bò, nhưng không gây mụn ở da động vật thí

nghiệm như thỏ, chuột. Trong tế bào thượng bì Virus hình thành tiểu thể Môrôsôp. Virus Đậu

thú cưng có những thay đổi về độc lực, do khí hậu thời tiết. Nhưng nó sống lâu trong vảy Đậu,

cũng như trong nước sinh lý pha thêm 50% Glycerine, hoặc Acide fenic 0,7%.

2. Truyền nhiễm học

2.1 Loài vật mắc bệnh

Bệnh Đậu thú cưng là bệnh của loài thú cưng, nhất là thú cưng con từ 4-5 tháng tuổi, cảm thụ với bệnh và có thể truyền cho thú cưng mẹ đang nuôi con. Thú cưng mẹ mắc bệnh thời kỳ có chữa có thể truyền miễn dịch cho con.

2.2 Chất chứa virus.

Mụn, vảy Đậu ngoài da chứa nhiều Virus nhất. Dịch lâm ba, các tổ chức, chất tiết các mụn

Đậu trên các niêm mạc, nước mũi, phân, nước dãi, nước mắt, máu, hạch, phủ tạng thú cưng lúc

sốt đều có độc lực.

2.3 Cách sinh bệnh

Virus Đậu có hướng thượng bì, chúng sinh sản trong tế bào thượng bì, phá hoại tế bào gây ra

mụn Đậu trên da. Khi sinh sản trong tế bào nó làm tăng tốc độ phân chia tế bào, gây thấm

tương dịch vào lớp thượng bì, tạo thành nốt sần, bên trong tạo thành hệ thống xoang ngăn

cách. Miệng túi tiếp xúc phát triển, trên đỉnh tạo thành một vùng lỏm, trong các xoang sinh

sản có chất dịch dính có mảnh tế bào bị dung giải, hình thành dịch Đậu. Dần dần từng khối

bạch cầu tập trung nhiều ở đó, từ mụn nước sang mụn mũ. Cuối cùng mụn Đậu khô đóng

vảy, thượng bì hoại tử được thay bằng thượng bì mới. Thú cưng khỏi bệnh được miễn dịch lâu dài.

2.4 Đường truyền lây

 

Virus vào cơ thể từ vết thương ngoài da, vết cắn của rận, có thể qua hô hấp, tiêu hóa. Bệnh

trực tiếp từ con ốm sang con khỏe, gián tiếp qua loài rận hút máu con ốm, truyền cho khỏe,

hoặc thành chuồng con ốm xát vào, người cũng mang mầm bệnh từ dụng cụ, dày dép.

3. Triệu chứng bệnh

3.1 Thể quá cấp tính

Bệnh Đậu tiến từ 2-3 ngày, mụn mọc lên trên cơ thể, ban đầu niêm mạc mắt, mũi, miệng. Có

trường hợp mụn mọc ở bộ máy tiêu hóa, hô hấp, viêm ruột ỉa chảy, viêm phổi, sưng hạch cổ,

hạch hầu tỷ lệ chết trên 40%.

3.2 Thể cấp tính

Thể Đậu này hay gặp, thời kỳ đầu thú cưng sốt. Thân nhiệt 41oC-42oC, niêm mạc mắt mũi tụ

máu. Thở nhanh, thở mạnh, thở gấp, lông dựng, ăn kém. Mạch đập nhanh. Sau đó xuất hiện

mụn đỏ tụ máu trên da, thú cưng ngứa, sau vài ngày xuất hiện nốt sần đỏ nhỏ bằng hạt đậu ở

giữa đỏ. Sau vài ngày trở thành mụn nước lẫn mủ có màu trắng, hoặc trắng xanh, chung

quanh đỏ, hoặc tím bầm. Lớp da trên mụn vỡ ra có nước màu vàng, có khi lẫn máu và mũ,

mụn khô dần để lại vết thương nhỏ màu đỏ, trên phủ vảy do dịch lâm ba thẩm xuất sinh ra,

vảy khô bong ra còn lại sẹo, sẹo mất đi dần.

3.3 Thể nhẹ

Thể Đậu này không có triệu chứng rõ, mụn đậu xuất hiện ở bụng, đùi, nách, mụn phát triển

nhanh khô cứng, tạo thành vảy dính liền da, thường thấy ở thú cưng mẹ nuôi con.

4. Bệnh tích.

Có các kiểu mụn Đậu từ mẫn đỏ đến nốt sần, mụn nước, mủ, loét, vẩy và sẹo trắng, hai bên

sườn hoặc toàn bộ cơ thể, thường bị tăng sinh và phát triển vào những lớp sâu, da loại tử tạo

vảy bong ra. Nếu có nhiễm trùng kế phát sinh thì nơi đó thấm bạch cầu. Nếu bộ máy tiêu hóa

bị tác động thì có viêm ruột, viêm manh tràng, loét dạ dày, lách, gan, thận tụ máu, hạch sưng

tụ máu.

5. Chẩn đoán bệnh

Chuẩn đoán lâm sàng không khó khăn lắm, giai đoạn đầu bệnh có triệu chứng chung, sốt, ủ

rũ, hình thành mụn đỏ. Sau chuyển sang mụn Đậu, có nước có mủ có vảy, thành sẹo. Tiêm

mụn Đậu cho thỏ, không gây mụn trên da thỏ. Có thể chẩn đoán bằng cách tìm tiểu thể

Môrôsôp trong mụn Đậu.

 

6. Phòng bệnh

Cách ly con ốm, tiêu độc chuồng, dụng cụ, ổ lót, bồi dưỡng chăm sóc tốt để tăng sức đề

kháng, sức chống đỡ bệnh tật. Chống lây lan tiêu diệt rận, ruồi, muổi, các loại côn trùng, tiết

túc, bằng các loại hóa chất sát trùng. Dùng kháng sinh để chống kế phát. Dùng thuốc trợ lực.